Chúng ta hãy cầu nguyện, với cảm hứng của thánh Phanxicô, để có kinh nghiệm về sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các tạo vật được Thiên Chúa yêu thương và xứng đáng được yêu mến và tôn trọng. (Đức Giáo hoàng Lêô XIV – Ý cầu nguyện tháng 9/2025)

Trong tháng 9 này, chúng ta được mời gọi suy tư sâu sắc về mối tương quan của mình với thế giới tạo thành, một lời mời gọi khẩn thiết từ Đức Thánh Cha Lêô XIV, đặc biệt trong Mùa Sáng Tạo. Lời kêu gọi này không chỉ là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của chúng ta đối với “ngôi nhà chung” mà còn là một cơ hội để chúng ta tái khám phá sự phụ thuộc lẫn nhau giữa tất cả các tạo vật được Thiên Chúa yêu thương và xứng đáng được yêu mến, tôn trọng.

1. Di sản của Thánh Phanxicô Assisi và Thông điệp Laudato Si’

Thánh Phanxicô Assisi: Người ca ngợi Tạo hóa qua tạo vật. Thánh Phanxicô Assisi, vị thánh bảo trợ của hệ sinh thái, là ví dụ điển hình về sự quan tâm đến những người dễ bị tổn thương và một nền sinh thái toàn diện được sống một cách vui vẻ và chân thực. Ngài đặc biệt quan tâm đến tạo vật của Thiên Chúa và những người nghèo khổ, bị gạt ra ngoài lề. Ngài đã nhìn thấy Thiên Chúa phản chiếu trong mọi sự hiện hữu, và trái tim ngài được thúc đẩy để ca ngợi Chúa vì tất cả các tạo vật của Ngài, như được thể hiện trong “Bài Ca Tạo Vật” nổi tiếng: “Lạy Chúa của con, xin ngợi khen Chúa, cùng với tất cả các tạo vật của Chúa, đặc biệt là Anh Mặt Trời, là ngày và nhờ anh mà Chúa ban ánh sáng cho chúng con”. Thánh Phanxicô mời gọi chúng ta nhìn thiên nhiên như một cuốn sách tuyệt vời, nơi Thiên Chúa nói với chúng ta và cho chúng ta thấy vẻ đẹp và lòng tốt vô hạn của Ngài.

Laudato Si’: Tiếng kêu của Trái đất và của người nghèo. Tháng 9 này cũng đánh dấu 10 năm Thông điệp Laudato Si’ của Đức Thánh Cha Phanxicô, một văn kiện góp phần làm phong phú hơn nữa kho tàng Giáo huấn Xã hội của Giáo hội Công giáo. Thông điệp này nhấn mạnh mối liên hệ mật thiết giữa người nghèo và sự mong manh của hành tinh, cũng như sự cần thiết của một “sinh thái học toàn diện”. Đức Thánh Cha Phanxicô đã chỉ ra rằng, chúng ta đang đối mặt không phải với hai cuộc khủng hoảng riêng biệt, một về môi trường và một về xã hội, mà là một cuộc khủng hoảng phức tạp duy nhất, vừa mang tính xã hội vừa mang tính môi trường. Điều này có nghĩa là các giải pháp chiến lược đòi hỏi một cách tiếp cận tích hợp để chống lại nghèo đói, phục hồi phẩm giá cho những người bị loại trừ, và đồng thời bảo vệ thiên nhiên.

Trách nhiệm của con người đối với tạo vật. Giáo huấn Giáo hội Công giáo luôn khẳng định rằng con người có trách nhiệm quản lý tạo vật của Thiên Chúa. Theo lời kể trong Kinh Thánh về sự sáng tạo, “Thiên Chúa đặt người nam và người nữ vào khu vườn mà Ngài đã tạo ra (x. St 2:15) không chỉ để bảo tồn hay gìn giữ nó mà còn để làm cho nó sinh hoa kết trái. Việc phát triển thế giới tạo thành một cách thận trọng là cách tốt nhất để chăm sóc nó, vì điều này có nghĩa là chính chúng ta trở thành công cụ được Thiên Chúa sử dụng để phát huy tiềm năng mà chính Ngài đã ghi khắc vào mọi vật. Trái đất, chị em của chúng ta, giờ đây đang kêu lên vì những tổn hại mà chúng ta đã gây ra do việc sử dụng và lạm dụng vô trách nhiệm các của cải mà Thiên Chúa đã ban cho chị ấy.

2. Sinh thái học toàn diện: Một khủng hoảng, một giải pháp toàn diện

Mối liên hệ mật thiết giữa môi trường và xã hội. Khái niệm “sinh thái học toàn diện” nhấn mạnh rằng mọi thứ đều có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Đức Thánh Cha Phanxicô khẳng định rằng một ý thức hiệp thông sâu sắc với phần còn lại của thiên nhiên không thể là thật nếu trái tim chúng ta thiếu sự dịu dàng, lòng trắc ẩn và sự quan tâm đến đồng loại. Ngài cũng nói thêm rằng mọi hành động tàn ác đối với bất kỳ tạo vật nào đều trái với phẩm giá con người. Do đó, không thể tách rời các vấn đề về môi trường khỏi các vấn đề xã hội, vì hòa bình, công lý và bảo tồn tạo vật là ba chủ đề hoàn toàn liên kết với nhau, không thể tách rời và xử lý riêng lẻ mà không rơi vào chủ nghĩa giản lược.

Tiếng kêu của thiên nhiên và tiếng kêu của người nghèo. Việc bỏ qua tác hại đối với thiên nhiên và tác động môi trường của các quyết định của chúng ta là dấu hiệu rõ ràng nhất của sự coi thường thông điệp chứa đựng trong chính cấu trúc của thiên nhiên. Khi chúng ta không công nhận giá trị của một người nghèo, một thai nhi, một người khuyết tật, thì việc lắng nghe tiếng kêu của chính thiên nhiên trở nên khó khăn; mọi thứ đều được kết nối với nhau. Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng một cách tiếp cận sinh thái thực sự luôn trở thành một cách tiếp cận xã hội; nó phải tích hợp các vấn đề công lý vào các cuộc tranh luận về môi trường, để lắng nghe cả tiếng kêu của trái đất và tiếng kêu của người nghèo. Môi trường con người và môi trường tự nhiên suy thoái cùng nhau; chúng ta không thể chống lại sự suy thoái môi trường một cách đầy đủ trừ khi chúng ta quan tâm đến các nguyên nhân liên quan đến sự suy thoái của con người và xã hội.

Sự hiệp thông phổ quát và tình huynh đệ. Khi trái tim chúng ta thực sự rộng mở với sự hiệp thông phổ quát, ý thức huynh đệ này không loại trừ bất cứ điều gì và bất cứ ai. Sự thờ ơ hoặc tàn ác của chúng ta đối với các tạo vật khác trên thế giới sớm hay muộn cũng sẽ ảnh hưởng đến cách chúng ta đối xử với những người khác. Chúng ta chỉ có một trái tim, và sự khốn khổ tương tự dẫn chúng ta đến việc ngược đãi một con vật sẽ không lâu nữa sẽ thể hiện trong các mối quan hệ của chúng ta với những người khác. Tất cả mọi thứ đều liên quan, và chúng ta là con người được đoàn kết như anh chị em trong một cuộc hành hương tuyệt vời, được dệt nên bởi tình yêu mà Thiên Chúa dành cho mỗi tạo vật của Ngài và cũng đoàn kết chúng ta trong tình cảm yêu mến với anh mặt trời, chị mặt trăng, anh sông và mẹ trái đất.

3. Cầu nguyện, hồi tâm và hành động

Khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa qua tạo vật. Đức Thánh Cha Lêô XIV mời gọi chúng ta khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa qua mọi tạo vật, để chúng ta có thể cảm nhận và biết mình có trách nhiệm đối với ngôi nhà chung này. Đấng Tạo Hóa không bỏ rơi chúng ta; Ngài không bao giờ từ bỏ kế hoạch yêu thương của Ngài hay hối hận vì đã tạo dựng chúng ta. Nhân loại vẫn có khả năng cùng nhau xây dựng ngôi nhà chung của chúng ta. Khi chúng ta có thể nhìn thấy Thiên Chúa phản chiếu trong tất cả những gì tồn tại, trái tim chúng ta được thúc đẩy để ca ngợi Chúa vì tất cả các tạo vật của Ngài và thờ phượng Ngài trong sự hiệp nhất với chúng. Thế giới là một mầu nhiệm vui tươi để chiêm nghiệm với niềm vui và lời ca ngợi.

Đối thoại và tình liên đới phổ quát. Lời kêu gọi này là một lời kêu gọi khẩn thiết cho một cuộc đối thoại mới về cách chúng ta đang định hình tương lai hành tinh của mình. Chúng ta cần một cuộc trò chuyện bao gồm tất cả mọi người, vì thách thức môi trường mà chúng ta đang trải qua, và những gốc rễ con người của nó, liên quan và ảnh hưởng đến tất cả chúng ta. Chúng ta cần một sự đoàn kết mới và phổ quát. Tài năng và sự tham gia của mỗi người đều cần thiết để khắc phục những thiệt hại do sự lạm dụng tạo vật của Thiên Chúa gây ra. Đức Thánh Cha kêu gọi toàn thể gia đình nhân loại cùng nhau tìm kiếm một sự phát triển bền vững và toàn diện.

Cùng nhau cầu nguyện và hành động. Để hưởng ứng lời kêu gọi của Đức Thánh Cha, chúng ta được mời gọi cùng nhau cầu nguyện và hành động. Mọi cách tiếp cận sinh thái toàn diện, theo định nghĩa không loại trừ con người, cần phải tính đến giá trị của lao động. Việc bảo vệ môi trường trên thực tế là một phần không thể thiếu của quá trình phát triển và không thể được xem xét tách rời khỏi nó. Bằng cách đó, chúng ta không chỉ kỷ niệm di sản phong phú của Thánh Phanxicô Assisi và Thông điệp Laudato Si’, mà còn tích cực tham gia vào việc xây dựng một tương lai bền vững và công bằng hơn cho tất cả mọi người và cho toàn thể tạo vật.

Tóm lại, tháng 9 này, chúng ta hãy để lời mời gọi của Đức Thánh Cha Lêô XIV chạm đến trái tim mình, thúc đẩy chúng ta cầu nguyện và hồi tâm phản tỉnh về mối tương quan với thế giới tạo thành. Với tinh thần của Thánh Phanxicô Assisi và giáo huấn của Laudato Si’, chúng ta được mời gọi không chỉ cầu nguyện mà còn hành động, để trở thành những người quản lý có trách nhiệm, yêu thương và tôn trọng ngôi nhà chung của chúng ta. Bằng cách đó, chúng ta sẽ góp phần xây dựng một thế giới nơi sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên được phục hồi, và nơi tiếng kêu của trái đất và tiếng kêu của người nghèo được lắng nghe và đáp ứng.

Lời nguyện cầu của Đức Thánh Cha Lêô XIV:

Lạy Chúa, Đấng yêu thương mọi loài Chúa đã dựng nên,
Không gì tồn tại mà không nằm trong mầu nhiệm dịu hiền của Chúa.
Mọi thụ tạo, dù nhỏ bé đến đâu,
Đều là hoa trái của tình yêu Chúa và có chỗ đứng trong thế giới này.

Ngay cả sự sống đơn sơ và ngắn ngủi nhất,
cũng được Chúa bao bọc chăm sóc.
Như thánh Phanxicô Assisi,
hôm nay chúng con cũng muốn thưa lên rằng:
“Lạy Chúa, con chúc tụng Chúa!”
Qua vẻ đẹp của công trình tạo dựng,
Chúa tỏ mình ra là nguồn mạch mọi điều thiện hảo.

Xin mở mắt chúng con để nhận ra Chúa,
Hầu học hỏi từ mầu nhiệm Chúa luôn gần gũi với muôn vật,
Rằng thế giới này không chỉ là một vấn đề cần giải quyết,
Nhưng là mầu nhiệm cần được chiêm ngắm với lòng biết ơn và hy vọng.

Xin giúp chúng con nhận ra sự hiện diện của Chúa
qua toàn thể tạo thành,
Để nhờ nhận biết một cách trọn vẹn,
Chúng con ý thức trách nhiệm của mình đối với ngôi nhà chung này,
Nơi Chúa mời gọi chúng con,
Chăm sóc, tôn trọng và bảo vệ sự sống
Trong mọi hình thức và khả năng của nó.
Chúc tụng Chúa, lạy Chúa con!
Amen.

Xem Video của Đức Thánh Cha tại: https://thepopevideo.org

Hiệp thông cùng Mạng lưới Cầu nguyện Toàn cầu: https://www.popesprayer.va

Kênh truyền thông chính thức của “Mạng lưới Cầu nguyện Toàn cầu của Đức Giáo Hoàng tại Việt Nam”: https://www.facebook.com/mangluoicaunguyenvietnam

Linh mục Tôma Vũ Ngọc Tín, S.J.

Giám đốc Văn phòng Mạng lưới Cầu nguyện Toàn cầu của Đức Giáo Hoàng tại Việt Nam