Cộng đoàn Hướng Phương

CỘNG ĐOÀN HƯỚNG PHƯƠNG

Cộng đoàn Hướng Phương thuộc xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, nằm về phía tây bắc sông Gianh, cách sở hạt Hướng Phương gần 1 km và cách quốc lộ 1A chừng 10 km về hướng Tây.

Dựa vào tài liệu lịch sử của cha Adrien Launay, các nữ tu Mến Thánh Giá đã xuất hiện khá sớm ở Quảng Bình. Cha không xác định rõ ràng mốc thời gian nào, tuy vậy, cha cho rằng Nhà Mụ Mến Thánh Giá đã xuất hiện tại Quảng Bình vào cuối thế kỷ XVII. Lý do là vì vào năm 1701, đã có một Nhà Mụ Mến Thánh Giá hiện diện khá ổn định tại vùng Bắc sông Gianh. Dựa vào nhiều căn cứ và lý luận lịch sử, cha cho rằng đó là Nhà Mụ Mến Thánh Giá Hướng Phương.

Thời kỳ đầu, trong bối cảnh Giáo Hội Việt Nam trải qua nhiều thăng trầm với những cuộc bách hại đạo tàn khốc, chị em cũng đã bao phen ly loạn và sống trong cảnh khổ sở. Dù vậy, chị em vẫn luôn cộng tác đắc lực với hàng giáo sĩ trong công cuộc loan báo Tin Mừng và làm chứng cho đức tin cách hữu hiệu, bằng những gánh thuốc viên len lỏi vào các ngõ hẻm, để rửa tội cho trẻ em lâm cơn nguy tử, giúp hoàn lương những phụ nữ trụy lạc, đem Chúa đến với những người lương dân và nhiều hoạt động khác theo sứ mạng của người nữ tu Mến Thánh Giá.

Vào năm 1838, cuộc bách hại đạo Công Giáo của vua Minh Mạng ngày càng trở nên dữ dội. Ngày 24/11/1838, ba vị mục tử là Đức Cha Pierre Dumoulin Borie Cao, cha Phêrô Vũ Đăng Khoa và cha Vincente Nguyễn Thời Điểm bị kết án xử giảo tại pháp trường Đồng Hới. Người ta chôn cất ba vị tử đạo ngay tại pháp trường. Sau một thời gian, hài cốt của Thánh Tử đạo Vincente Điểm được cải táng về sở Hướng Phương. Thế là, Nhà Mụ Hướng Phương trở thành “Nhà Thánh” và là điểm hành hương cho các tín hữu ở các khu vực lân cận.

Trước năm 1952, nhà Hướng Phương có trên dưới 100 người. Đây là thời kỳ Nhà Mụ Hướng Phương phồn thịnh nhất, đông nhân lực và có nhiều ruộng đất (khoảng chừng 15 mẫu). Các chị gia tăng sản xuất, đan lát, làm chiếu, nuôi tằm, làm thuốc. Ngoài ra, các chị phục vụ tại các giáo xứ và rảo quanh bán thuốc. Năm 1952, có 5 chị thuộc nhà Hướng Phương được chọn vào khóa huấn luyện tại Vạn Lộc. Sau lễ khấn đầu tiên vào ngày 21/11/1953, chị Quang, chị Ái và chị Lành được trở về phục vụ cộng đoàn; chị Hảo được sai đi Cộng đoàn Nghĩa Yên, chị Nghĩa thì ở lại Nhà Mẹ.

Tháng 07/1954, trước sự kiện di cư theo Hiệp định Genève, 42 chị em của Cộng đoàn Hướng Phương đã trốn đi lánh nạn, trong đó, có bà Bề trên Maria Nguyễn Thị Lan. Quý chị đi vào Nha Trang, khai khẩn đất đai, thành lập nên Hội Dòng Mến Thánh Giá Tân Bình (Dòng Mến Thánh Giá Nha Trang ngày nay). Trước cảnh chia ly thảm thiết, chị em đã họp nhau bầu chị Maria Nguyễn Thị Sâm làm Bề trên. Nhờ tài năng lãnh đạo vững vàng mà chị Sâm đã giúp chị em ổn định tinh thần, và cùng với mọi người chăm lo xây dựng đời sống cộng đoàn.

Vào thời kỳ cải cách ruộng đất, Cộng đoàn Hướng Phương bị đưa ra đấu tố. Các bà như bà Sâm, bà Hiểu, bà Nghĩa bị bắt giam và tra hỏi nhiều lần rất cực khổ. Chính quyền cho người đến nhà dòng lục soát và tịch thu hết thóc lúa. Trong thời gian này, các nhà nhỏ của cộng đoàn tại các giáo xứ dần dần bị giải tán hết, chỉ còn mấy nhà như Gia Hưng, Đan Sa và Nhà Con Trẻ tồn tại thêm được một thời gian, rồi cũng phải giải tán.

Trong thời kỳ chiến tranh từ những năm 1954-1975, vì nằm trong địa bàn bị đánh phá ác liệt, nên cộng đoàn đã nhiều lần bị bom đạn làm tan hoang, chìm trong vùng khói lửa Quảng Bình. Đời sống vật chất của chị em cực kỳ khốn khổ. Chính quyền cũng không cho nhận thêm ơn gọi. Thêm vào đó, việc liên lạc giữa Cộng đoàn Hướng Phương và Nhà Mẹ Xã Đoài là rất khó khăn, nên đời sống của cộng đoàn càng gặp nhiều bế tắc.

Đến năm 2000, cộng đoàn đã ổn định và có những bước tiến triển về nhiều phương diện. Với tầm nhìn cấp tiến, Ban Điều Hành cộng đoàn đã tạo mọi điều kiện để trau dồi cho chị em về nhân bản, tu đức, tri thức, khả năng chuyên môn cũng như kỹ năng mục vụ. Nhờ đó, đời sống thiêng liêng của chị em ngày một tăng trưởng và công tác mục vụ mang lại nhiều hoa trái cho Giáo Hội địa phương.

Năm 2005, thương cảm với những mảnh đời bất hạnh thường bị gạt ra ngoài lề xã hội, cộng đoàn thành lập Mái Ấm Hy Vọng Vincente. Đến năm 2008, các cơ sở vật chất của Mái Ấm được xây dựng khang trang. Hiện nay, Mái Ấm có khoảng trên 110 em mồ côi và khuyết tật.

Theo thời gian, các ngôi nhà mà chị em đã gầy dựng từ sau những năm thống nhất đất nước đã xuống cấp. Nhận thấy cơ sở không còn đảm bảo cho chị em sinh hoạt, vào năm 2016, cộng đoàn quy hoạch lại tổng thể khuôn viên. Sau 5 năm vất vả mệt nhọc, đến năm 2020, công trình đã hoàn thành trong sự quan phòng kỳ diệu của Thiên Chúa, dưới sự bảo trợ mạnh thế của thánh Vincente Nguyễn Thời Điểm. Ngày 10/05/2022, Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Viên đã long trọng cử hành thánh lễ tạ ơn, khánh thành và làm phép ngôi Nhà Nguyện (Đền Thánh mới) cho chị em Cộng đoàn Hướng Phương.

Hôm nay, nhìn vào cảnh thái bình thịnh vượng của cộng đoàn, chị em cộng đoàn Hướng Phương thầm tạ ơn Chúa về những “chặng đường hồng ân diệu kỳ” mà Người đã dẫn lối các thế hệ chị em qua dòng lịch sử. Từ đây, chị em nỗ lực hơn để xây dựng đời sống nội tâm và thăng tiến đời sống cộng đoàn, hầu làm cho cộng đoàn Hướng Phương ngày càng triển nở trên mọi chiều kích, từ nội lực đến ngoại lực, xứng đáng là một trong những cộng đoàn Mến Thánh Giá “cổ kính” ở vùng đất Nghệ-Tĩnh-Bình.

MỘT VÀI THÔNG TIN (Thông tin được cập nhật vào tháng 11/2023)

– Nhân sự: Hiện nay, cộng đoàn có 88 thành viên, gồm 67 chị khấn trọn và 21 khấn sinh.

Lớp mầm ơn gọi có 40 em.

– Nhóm phục vụ: Có 19 nhóm phục vụ trên địa bàn hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh.

Quý Chị Phụ trách qua các thời kỳ:

+ Năm 1952-1953: Chị Maria Nguyễn Thị Tâm

+ Năm 1953-1954: Chị Maria Nguyễn Thị Lan

+ Năm 1955 – 1958: Chị Anna Nguyễn Thị Sâm

+ Năm 1958-1961: Chị Maria Nguyễn Thị Lệ

+ Năm 1961- 1964: Chị Anna Nguyễn Thị Thiên

+ Năm 1964-1967: Chị Maria Lê Thị Hiểu

+ Năm 1967- 1970: Chị Maria Cao Thị Nghĩa