Sự khác biệt giữa bóng tối và sự lười biếng về mặt thiêng liêng: Bài học từ Mẹ Têrêsa và Cha Dolindo

Trong hành trình thiêng liêng, nhiều vị thánh đã trải qua những giai đoạn tăm tối nội tâm sâu sắc. Trong số đó, Mẹ Têrêsa Calcutta là một tấm gương sáng ngời về lòng trung thành bất chấp bóng tối. Trong gần năm mươi năm cuộc đời, Mẹ Têrêsa đã trải qua sự cô đơn về mặt thiêng liêng, một cảm giác thiếu vắng sự hiện diện của Thiên Chúa mà Mẹ gọi là “đêm đen.” Tuy nhiên, bất chấp bóng tối này, Mẹ không bao giờ đầu hàng trước sự sự lười biếng về mặt thiêng liêng. Mỗi ngày, không bao giờ thiếu, Mẹ bắt đầu bằng việc viếng Thánh Thể, sau đó là Thánh lễ và những lời cầu nguyện liên lỉ song hành với việc phục vụ không mệt mỏi của Mẹ dành cho những người nghèo nhất trong số những người nghèo. Cuộc đời của Mẹ là minh chứng rõ ràng về sự khác biệt giữa bóng tối và sự lười biếng về mặt thiêng liêng.

Sự khác biệt cơ bản này đã được Don Dolindo Ruotolo làm sáng tỏ một cách tuyệt đẹp trong những suy tư thiêng liêng của Cha. Trong cuốn tự truyện “Fui Chiamato Dolindo Che Significa Dolore” (Tôi được gọi là Dolindo, nghĩa là Đau khổ), Don Dolindo thuật lại một lời tâm sự nhận được từ Chúa vào ngày 6 tháng 5 năm 1918, trong đó sự khác biệt quan trọng này được làm sáng tỏ.

Qua Don Dolindo, Chúa cảnh báo chúng ta: “Hãy cẩn thận đừng nhầm lẫn giữa bóng tối với sự lười biếng về mặt thiêng liêng. Sự lười biếng khiến con cảm thấy buồn chán khi cầu nguyện; bóng tối khiến con cảm thấy khô khan. Ngay cả trong sự khô khan, con vẫn có thể cầu nguyện, bởi vì con có thể nói chuyện với Ta như những đứa con.” Những lời này cho chúng ta thấy rằng trong khi sự lười biếng khiến chúng ta xa rời cầu nguyện bằng cách tạo ra sự chán ghét và buồn tẻ, thì bóng tối về mặt thiêng liêng thực ra là một trạng thái khô khan, trong đó, bất chấp mọi thứ, chúng ta vẫn có thể tiếp tục hướng về Thiên Chúa như con cái của Người.

Và Chúa hứa rằng tình trạng khô cằn này sẽ không kéo dài: “Tình trạng khô khan trong cầu nguyện chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn và băng giá sẽ sớm tan chảy, khi trong lòng con không còn khao khát tự mãn. Hãy bắt đầu cầu nguyện; Ta sẽ lắng nghe con và Ta sẽ mở cánh cửa, bởi vì Ta biết Ta yêu con rất nhiều.” Đây là bí quyết: hãy bắt đầu cầu nguyện, ngay cả khi tâm hồn khô cằn, hãy tin tưởng vào tình yêu của Thiên Chúa, Đấng luôn lắng nghe và mở rộng cánh cửa trái tim Người.

Trong những khoảnh khắc tăm tối nội tâm, lời khuyên rất rõ ràng: “Trong bóng tối nội tâm, con không được sao nhãng lòng đạo đức, con không được gián đoạn những việc lành của mình, nhưng con phải kiên trì.” Mẹ Têrêsa đã thể hiện chính sự kiên trì này trong cuộc đời mình, kiên trì cầu nguyện và phục vụ bất chấp sự thiếu vắng những an ủi thiết thực.

Don Dolindo nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tỉnh thức về mặt thiêng liêng: “Cha muốn con tỉnh thức, để ngọn lửa thiêng liêng bùng cháy trong con được lan tỏa trong cuộc sống thường nhật của con và biến tất cả thành một bài thánh ca chúc tụng và ngợi khen trước mặt Chúa.” Sự tỉnh thức về mặt thiêng liêng cho phép lòng nhiệt thành không chỉ là một trải nghiệm nhất thời mà trở thành một sức mạnh thâm nhập vào mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày, biến đổi nó thành lời cầu nguyện liên tục.

Trong bóng tối, Don Dolindo gợi ý một lời cầu nguyện đơn giản nhưng mạnh mẽ: “Chúc tụng Danh Chúa, Đấng đáng được tôn thờ, Đấng đáng được cảm tạ.” Cha nói với chúng ta rằng lời cầu nguyện này “giống như tia lửa làm sống lại tất cả ngọn lửa dường như đã tắt, nó chính là luồng không khí thổi bùng sức sống mới và khiến sức sống mới này hoạt động mạnh mẽ hơn.” Đó là lời cầu nguyện thắp lại ngọn lửa đức tin ngay cả trong những khoảnh khắc đen tối nhất.

Thật ngạc nhiên, Chúa cho thấy rằng những khoảng thời gian đen tối này thực sự là một ân sủng: “Vậy, đừng bận tâm trong những bóng tối này, vì chúng cũng là một ơn thương xót, vì chúng giải thoát anh em khỏi sự kiệt quệ của tinh thần.” Nếu chúng ta luôn luôn nhiệt thành một cách sốt sắng, thì tâm hồn sẽ trở nên kiệt quệ. Vì vậy, bóng tối về mặt thiêng này trở thành thời gian nghỉ ngơi hữu ích, nơi chúng ta không còn nhìn thấy ánh sáng thần linh nữa, thay vào đó, chúng ta nhìn thấy nỗi thống khổ của mình, hạ mình xuống, than khóc, coi mình là người rốt hết, đổi mới quyết tâm và tìm kiếm Thiên Chúa với lòng khao khát lớn lao hơn.

Chúa Giêsu, qua lời của Don Dolindo, kết thúc bằng một lời trấn an đầy cảm động: “Hãy bước đi với sự đơn sơ tuyệt vời trước ánh mắt của Ta và đừng sợ hãi, vì Ta biết Ta phải dẫn dắt con đến đâu và Ta biết cách nâng đỡ những bước chân của con trên đồng cỏ xanh tươi sẽ nuôi dưỡng con.” Thiên Chúa biết rõ con đường. Người biết nơi nào để dẫn dắt chúng ta, và cách điều chỉnh những bước chân của chúng ta cho phù hợp với đồng cỏ nuôi dưỡng chúng ta.

Bài học chúng ta có thể rút ra từ tấm gương của Mẹ Têrêsa và lời dạy của Don Dolindo là bóng tối về mặt thiêng liêng không phải là một thất bại, mà là một cơ hội để trưởng thành. Giống như Mẹ Têrêsa, người, bất chấp “bóng tối” của mình, vẫn không ngừng phục vụ Chúa Kitô nơi những người nghèo khổ nhất, chúng ta cũng được kêu gọi kiên trì cầu nguyện và làm việc lành trong những giai đoạn khô khan.

Bóng tối về mặt thiêng liêng dạy chúng ta tìm kiếm Thiên Chúa không phải vì những an ủi mà Người ban cho chúng ta, mà là vì chính Người. Trong bóng tối này, nghịch lý thay, chúng ta lại có được những bước đi kiên quyết nhất hướng về Thiên Chúa, bởi vì chính ở đây, chúng ta học cách bước đi không còn trong ánh sáng của những an ủi cảm tính, mà trong ánh sáng tinh tuyền của đức tin.

Trong những khoảnh khắc này, chúng ta có thể tìm thấy sự an ủi khi hướng về Đức Maria, một người mẹ đã trải qua bóng tối sâu thẳm nhất dưới chân thập giá. Như Don Dolindo thường dạy, Đức Maria là người dẫn đường đáng tin cậy của chúng ta trong bóng tối về mặt thiêng liêng, người biết cách nắm tay chúng ta khi chúng ta không còn nhìn thấy ánh sáng. Bằng cách phó mình cho Mẹ, chúng ta tìm thấy sức mạnh để kiên trì trong đức tin, ngay cả khi con đường dường như tăm tối nhất. Đức Maria, ngôi sao ban mai, luôn soi sáng con đường chúng ta đến với Chúa Giêsu.

Tác giả: Elie G. Dib – Nguồn: Catholic Exchange (22/9/2025)
Chuyển ngữ: Lm. Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên

Nguồn: Gp. Vĩnh Long