WHĐ (13/10/2024) – Tiến trình của Thượng Hội đồng 2021-2024, “Hướng tới một Giáo hội hiệp hành: Hiệp thông, Tham gia, Sứ vụ” đang diễn ra cách nhanh chóng. Chúng ta đã đi được nửa chặng đường giữa Khoá họp đầu tiên của Đại hội Thường lệ lần thứ XVI Thượng Hội đồng Giám mục (04-29.10.2023) và Khoá họp thứ hai, sẽ diễn ra tại Roma, từ ngày 02 đến 27/10/2024. Có thể hiểu được rằng có rất nhiều “công việc đang được tiến hành” và nhịp độ của các thành phần khác nhau thường bị tăng tốc đột ngột. Kết quả là, các vấn đề có thể dường như không được kết nối. Để ngăn chặn điều này xảy ra, một bản trình bày ngắn gọn về các lộ trình khác nhau đang được theo đuổi có thể hữu ích, nhằm đặt chúng trong một cái nhìn tổng thể mang lại một khung tham chiếu và khớp nối rõ ràng. Phần trình bày dưới đây được dành cho mục đích này.

Điểm khởi đầu rõ ràng là mục tiêu của toàn bộ tiến trình Thượng Hội đồng, đó là làm cho các thành viên Giáo hội có khả năng “cùng nhau bước đi” hơn để hoàn thành sứ mạng loan báo Tin mừng một cách ý nghĩa và thuyết phục cho những người nam nữ trong thời đại chúng ta. Trọng tâm của Thượng Hội đồng là tính năng động của sứ mạng, nếu không có tính năng động này thì Thượng Hội đồng sẽ chỉ là một hoạt động trong đó Giáo hội soi gương và sắp xếp các thủ tục để bộ máy của mình hoạt động tốt hơn. Không phải vậy. Tất cả các hoạt động đang diễn ra đều được gợi hứng từ động lực truyền giáo này, nếu không xem xét kỹ thì chúng sẽ không thể nhận thức được một cách trọn vẹn. Đồng thời, phải lưu tâmđến bản chất đặc thù của cơ chế Thượng Hội đồng với các yếu tố đặc biệt và các quy tắc tham chiếu của nó.

Bản chất của Thượng Hội đồng

Tài liệu tham chiếu bắt buộc về vấn đề này là Tông hiến Episcopalis Communio (EC) về Thượng Hội đồng Giám mục, do Đức Giáo hoàng Phanxicô ban hành ngày 15/09/2018, thay thế Tự sắc Apostolica Sollicitudo, theo đó, vào ngày 15/09/1965, Đức Phaolô VI đã thành lập Thượng Hội đồng Giám mục. Như Tông hiến Episcopalis Communio cho thấy: “Mặc dù, xét về cấu trúc, Thượng Hội đồng Giám mục chính yếu mang dáng vẻ của một cơ quan của các Giám mục, nhưng điều này không có nghĩa là Thượng Hội đồng Giám mục hiện diện tách rời khỏi các tín hữu khác. Trái lại, Thượng Hội đồng là một công cụ thích hợp để lên tiếng cho toàn thể Dân Chúa, đặc biệt qua các Giám mục” (EC 6). Nói cách khác, Tông hiến mới nhấn mạnh đến đặc tính của tiến trình giáo hội của cơ chế Thượng Hội đồng, không thể giản lược thành một sự kiện mang tính riêng lẻ, tức là một Đại hội giám mục tập trung tại Rôma để giải quyết một chủ đề cụ thể. Đại hội, phần lớn vẫn bao gồm các giám mục, do đó duy trì đặc tính giám mục của mình, đóng một vai trò quan trọng trong tiến trình Thượng Hội đồng, nhưng nó không đại diện cho mục đích cuối cùng hoặc điểm đến của nó.

Cụ thể, Tông hiến Episcopalis Communio xác định ba giai đoạn của tiến trình Thượng Hội đồng, và Thượng Hội đồng 2021-24[1] cũng được cấu trúc trên cơ sở này. Giai đoạn đầu tiên là giai đoạn thỉnh vấn và lắng nghe dân Chúa, với sự tham gia của toàn thể Giáo hội từ khi khai mạc Thượng Hội đồng (tháng 10/2021) cho đến khi kết thúc giai đoạn Châu lục (tháng 03/2023). Trong một cuộc đối thoại năng động ở các cấp khác nhau (địa phương, quốc gia, châu lục và hoàn vũ), các Giáo hội đã suy tư về trải nghiệm của chính mình để hiểu rõ hơn ý nghĩa của việc “cùng nhau bước đi” như những người tin vào Đức Kitô được sai đi loan báo Tin Mừng của Người cho thế giới.

Giai đoạn thứ hai là giai đoạn phân định, trong đó, bắt đầu từ sự nhận thức và các vấn đề nảy sinh trong giai đoạn trước, một nỗ lực được thực hiện nhằm xác định những bước mà Giáo hội cảm thấy được mời gọi thực hiện để phát triển trong chiều kích hiệp hành của mình. Đại hội Thượng Hội đồng là tác nhân chính của giai đoạn này, và được chia thành hai Khoá họp. Khoá họp đầu tiên làm việc dựa trên những hiểu biết mà Tài liệu Làm việc thu thập được từ giai đoạn trước, xác định một loạt các điểm hội tụ và các điểm bất đồng liên quan đến các vấn đề cần đào sâu và các bước cần thực hiện, mà Báo cáo Tổng hợp Thượng Hội đồng (BCTH – Synthesis Report) đã tái công bố cho toàn thể Giáo hội. Khoá họp thứ hai sẽ hoàn tất việc phân định và trình bày những thành quả của khóa họp cho Đức Thánh Cha.

Cuối cùng, giai đoạn thứ ba là giai đoạn thực hiện. Sau công việc của Thượng Hội đồng, sẽ tùy thuộc vào Đức Thánh Cha chỉ ra hướng đi nào, giao phó cho các Giáo hội địa phương nhiệm vụ đem những chỉ dẫn này vào trong bối cảnh đặc thù và khác nhau của mỗi địa phương, hoặc vạch ra những lộ trình đào sâu hơn nữa những vấn đề cần giải quyết.

Một điểm mà Tự sắc Apostolica Sollicitudo và Tông hiến Episcopalis Communio đồng ý rất rõ ràng và điều quan trọng không được bỏ qua là điều hiển nhiên trong bản chất thỉnh vấn của thể chế Thượng Hội đồng, vốn được quan niệm ngay từ đầu như một công cụ cộng tác trong việc thực thi tác vụ của giáo hoàng. Về vấn đề này, Episcopalis Communio khẳng định rằng “Thượng Hội đồng – một thể chế mới nhưng là một ý tưởng thôi thúc đã có từ rất lâu – đem lại sự nâng đỡ hữu hiệu cho vị Giáo hoàng Rôma, qua những phương thức mà chính ngài đã thiết lập, trong những vấn đề mang tầm quan trọng lớn lao, nghĩa là, những vấn đề đòi hỏi sự hiểu biết và phán đoán đặc biệt về những gì đem lại thiện ích cho toàn thể Giáo hội. Do đó, Thượng Hội đồng Giám mục, “đại diện cho toàn thể các Giám mục Công giáo, nói lên rằng tất cả các Giám mục có mối hiệp thông phẩm trật để chăm lo cho Giáo hội phổ quát” (EC 1). Sự liên quan của thời điểm họp trong tiến trình Thượng Hội đồng gợi ý sự so sánh với các Khoá họp quốc hội. Tuy nhiên, điều này không đúng. Trên thực tế, trong các hệ thống dân chủ, quốc hội có chức năng mang tính nguyên thủy và toàn quyền – lập pháp – và, về mặt tiết chế và cân bằng quyền lực, có mối liên kết với các cơ quan thực hiện chức năng hành pháp và tư pháp. Đây không phải là trường hợp của Đại hội Thượng hội đồng, và vai trò của giáo hoàng cũng không thể được coi là tương tự như vai trò của một Giám đốc điều hành. Chúng ta nhận ra điều này ngay khi chúng ta nhớ lại rằng giáo hoàng là chủ tịch theo quy chế của Thượng Hội đồng, ngài triệu tập, đưa ra các chủ đề và nhận kết quả của Thượng Hội đồng. Cơ cấu thể chế của Giáo hội không giống với cơ cấu của các hệ thống dân chủ.

Báo cáo tổng hợp, Trung tâm lắng nghe và phân định

Chính trong khuôn khổ này mà các đường nét theo đó tiến trình Thượng Hội đồng tiếp tục tiến triển phải được xác định và hiểu rõ. Tất cả đều tìm thấy một nguồn tham chiếu không thể thiếu trong BCTH. BCTH không phải là tài liệu cuối cùng mà là một tập hợp được trình bày hợp lý về các chủ đề nảy sinh trong cuộc tranh luận tại Đại hội, về những điểm hội tụ và khác biệt được ghi lại, về các vấn đề mà Đại hội cho là cần tiếp tục thảo luận, cũng như về các bước cần thực hiện.

Trong một lá thư gửi cho Đức Hồng y Mario Grech, Tổng thư ký Thượng Hội đồng, vào ngày 22/02/2024, với tư cách là người đầu tiên nhận BCTH, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đề xuất cho Giáo hội hoàn vũ một loạt cách thức để bám sát nội dung của BCTH, theo cách phù hợp với sự đa dạng của chúng, theo tài liệu Hướng tới tháng 10/2024, được ngài phê chuẩn và công bố vào ngày 11/12/2023. Đây là cách Đức Thánh Cha thực hiện nhiệm vụ của mình với tư cách là chủ tịch Thượng Hội đồng, lắng nghe kết quả của Khoá họp đầu tiên (tháng 10/2023), được thu thập tại BCTH, cũng như kết quả của giai đoạn thỉnh vấn và lắng nghe mà Đại hội đã thực hiện.

Mục tiêu trước tiên, như Lá thư nêu rõ, là giúp “Đại hội, trong Khoá họp thứ hai, dễ dàng tập trung hơn vào chủ đề chung mà khi ấy tôi đã vạch ra cho Đại hội, và chủ đề này bây giờ có thể được tóm tắt trong câu hỏi: “Làm thế nào để trở thành một Giáo hội hiệp hành trong sứ vụ?’” Đồng thời, lá thư cũng nhấn mạnh rằng BCTH chứa đựng những chiều kích rộng hơn, bao gồm “nhiều vấn đề thần học quan trọng, tất cả, ở những mức độ khác nhau, đều liên quan đến việc đổi mới mang tính hiệp hành của Giáo hội và không phải không có những hậu quả về mặt pháp lý và mục vụ [mà…], về bản chất, đòi hỏi phải được nghiên cứu chuyên sâu”.

Để tiếp cận những vấn đề này, một lộ trình đặc biệt đã được hoạch định và chúng ta sẽ quay trở lại đó, trong khi Tổng Thư ký Thượng Hội đồng được giao phó nhiệm vụ cơ bản là đảm bảo rằng công việc được tiến hành một cách phối hợp và sau khi lắng nghe những kết quả đạt được, đưa ra những cập nhật thích hợp cho Khoá họp tháng 10/2024.

Tập trung Khoá họp thứ hai vào Chủ đề hiệp hành

Do đó, chỉ thị đầu tiên nhằm hỗ trợ việc chuẩn bị cho Khoá họp thứ hai. Câu hỏi định hướng của Khoá họp này là – “Làm thế nào để trở thành một Giáo hội hiệp hành trong sứ vụ?” – đã được giới thiệu tới các Giáo hội địa phương trên khắp thế giới theo phong cách của Thượng Hội đồng 2021-24. Như tài liệu Hướng về Khoá họp tháng 10/2024 giải thích, mục tiêu của cuộc thỉnh vấn sâu hơn này là “xác định những lộ trình chúng ta phải theo và những công cụ có thể áp dụng trong những bối cảnh và hoàn cảnh khác nhau nhằm nâng cao sự đóng góp độc đáo của mỗi người đã lãnh Phép Rửa và của mỗi Giáo hội trong sứ mạng duy nhất là loan báo Chúa Phục Sinh và Tin Mừng của Người cho thế giới ngày nay. Do đó, vấn đề không phải là giới hạn bản thân vào một kế hoạch cải tiến mang tính kỹ thuật hoặc thủ tục hầu làm cho cơ cấu của Giáo hội trở nên hiệu quả hơn, mà là một lời mời suy tư về những hình thức cụ thể của sự dấn thân truyền giáo mà chúng ta được mời gọi thực hiện, trong tính năng động giữa sự hiệp nhất và đa dạng đặc trưng của một Giáo hội hiệp hành”.

Chính trong cách tiếp cận sứ vụ cụ thể này mà người ta nhận thấy nhiều tác nhân kích thích của BCTH khi nó dành một chương cho biên cương mới về sự hiện diện của Giáo hội trong nền văn hóa kỹ thuật số, hoặc làm thế nào để thúc đẩy sự tham gia của người nghèo vào đời sống Giáo hội, để họ có thể loan báo Tin Mừng, như Tông huấn Evangelii Gaudium đã mời gọi. Được gợi hứng từ những lời mở đầu của hiến chế tín lý Lumen Gentium, Đại hội suy tư về sứ mạng của Giáo hội theo cách này: “Trong một thế giới bạo lực và chia cắt, việc làm chứng càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết đối với sự hiệp nhất của nhân loại, nguồn gốc chung và vận mệnh chung của nó, trong một tình liên đới phối hợp và hỗ tương hướng tới công bằng xã hội, hòa bình, hòa giải và chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta. Hội thánh ý thức rằng Chúa Thánh Thần có thể nói qua những người nam cũng như nữ thuộc mọi tôn giáo, tín ngưỡng và văn hóa” (BCTH 5 f).

Những suy tư của các Giáo hội địa phương để trả lời câu hỏi hướng dẫn sẽ tạo cơ sở cho việc soạn thảo Tài liệu Làm việc của Khóa họp thứ hai, mà từ đó, sẽ tập trung vào trải nghiệm sống của dân Chúa trên khắp thế giới. Những đóng góp này sẽ có sự tham gia của những người khác, bắt đầu từ kết quả của Cuộc gặp gỡ quốc tế “Các Cha xứ với Thượng hội đồng” (Sacrofano, Roma, 28/04 đến 02/05/2024), với mục đích lắng nghe các linh mục hoạt động mục vụ và để các ngài tham gia chặt chẽ hơn vào tiến trình Thượng Hội đồng. Đây là nhu cầu đã xuất hiện nhiều lần và cũng đã được đề cập trong Khoá họp đầu tiên.

Cuối cùng, kết quả của 5 nhóm làm việc do Tổng Thư ký Thượng Hội đồng thành lập, bao gồm các chuyên gia từ các địa phương, giới tính, và địa vị giáo hội khác nhau, được mời gọi làm việc theo phương pháp hiệp hành, sẽ được đề cập trong việc soạn thảo Tài liệu Làm việc. Việc thành lập 5 nhóm làm việc này nhằm đáp ứng nhu cầu, đã được BCTH thể hiện nhiều lần, hầu thúc đẩy việc đào sâu thần học và giáo luật về khái niệm hiệp hành cũng như những hàm ý của nó đối với đời sống Giáo hội. Việc phác thảo kế hoạch hoạt động của các nhóm này là tài liệu Làm thế nào để trở thành một Giáo hội hiệp hành trong sứ vụ? Năm viễn cảnh để khám phá thần học theo Khoá họp thứ hai của Đại hội Thường lệ lần thứ XVI của Thượng Hội đồng Giám mục thế giới được Tổng thư ký của Thượng Hội đồng công bố vào ngày 14/03/2023, mà chúng ta có thể tham khảo để biết thêm thông tin chi tiết.[2]

Các chủ đề đang được xem xét cho phép chúng ta nắm bắt mức độ phù hợp của các vấn đề sẽ được đề cập đến trong Khoá họp thứ hai, cũng như những viễn cảnh khác nhau mà từ đó công việc sẽ được tiến hành. Đặc biệt, cần phải áp dụng câu hỏi hướng dẫn trên các cấp khác nhau của đời sống Giáo hội, nhằm mục đích thể hiện khuôn mặt sứ vụ/hiệp hành của Giáo hội địa phương, các nhóm Giáo hội và Giáo hội hoàn vũ.

Ở cấp độ thứ nhất, chúng ta sẽ đề cập đến, chẳng hạn, chức năng và những hình thức của tác vụ giám mục giáo phận, cách thức đưa ra những hình thức xác minh thường xuyên đối với những người đang thi hành tác vụ (có chức thánh hoặc không có chức thánh), và cách thức tham gia của các cơ quan chức năng. Ở cấp độ các nhóm Giáo hội, công việc sẽ được thực hiện, chẳng hạn, về địa vị và chức năng của các Hội đồng giám mục và làm thế nào để thể hiện sự hiệp thông giáo hội và tính hiệp đoàn giám mục trên quy mô Châu lục. Cuối cùng, ở cấp độ Giáo hội hoàn vũ, một đàng chúng ta sẽ suy tư về căn tính của thể chế Thượng Hội đồng, cụ thể về sự phân biệt giữa vai trò của các giám mục và sự tham gia của dân Chúa trong mọi giai đoạn của tiến trình, đàng khác, về các mối tương quan giữa tính hiệp hành giáo hội, tính hiệp đoàn giám mục và quyền tối thượng của Giám mục Rôma, những cách thực thi quyền ấy, và vai trò của Giáo triều Rôma.

Khi đề xuất ba cấp độ này, điều quan trọng là phải ghi nhớ hai khía cạnh cơ bản xuyên suốt và định hướng chúng. Điều đầu tiên quan tâm đến phương pháp hiệp hành và liên quan đến yêu cầu của một số Giáo hội rằng động lực “đối thoại trong Thánh Thần” phải thấm nhuần vào mọi cấp độ của đời sống Giáo hội và hướng dẫn hoạt động của các cơ quan tham gia cũng như cách thức thực hiện các tiến trình ra quyết định. Điều này cũng đáp ứng ước muốn ngày càng làm sáng tỏ hơn các nền tảng tu đức và phụng vụ trên con đường hướng tới một Giáo hội sứ vụ có tính hiệp hành. Khía cạnh thứ hai mời gọi cân nhắc mối tương quan giữa đặc tính địa phương của mỗi cộng đoàn Kitô hữu, được mời gọi thể hiện đức tin trong bối cảnh văn hóa và xã hội với những mối quan tâm cụ thể, và đặc tính Công giáo ngày càng mang tính toàn cầu. Vào thời điểm mà khái niệm về không gian và mối tương quan với nơi chốn đang thay đổi nhanh chóng, một mặt, trải nghiệm về sự đa dạng của các nền văn hóa đang gia tăng do các hình thức di chuyển khác nhau của con người liên quan đến việc di cư hàng loạt; và mặt khác, tính phổ biến của kỹ thuật số đang định hình lại các không gian và lãnh thổ, đồng thời kêu gọi xem xét lại các kết nối ở các cấp độ khác nhau.

Thông qua một số đề xuất Đại hội hiện nay

Như chúng ta đã thấy, theo Đức Phanxicô, BCTH gồm gói rất nhiều nhận thức vượt xa trọng tâm chủ đề của Khoá họp thứ hai mà chúng ta vừa phác thảo. Vì sự liên quan của chúng, ngay từ đầu Đức Thánh Cha đã chấp nhận ý định của Đại hội về sự cần thiết phải đào sâu chúng mà không cần chờ Khoá họp thứ hai kết thúc, với nguy cơ chúng sẽ bị loại bỏ. Thông qua thỉnh vấn quốc tế, Đức Thánh Cha xác định 10 vấn đề nổi lên từ BCTH mà lá thư ngày 22/02 liệt kê và đối với mỗi vấn đề đó, ngài đề nghị thành lập một Nhóm Nghiên cứu để làm việc trên cơ sở đề cương do Tổng Thư ký Thượng Hội đồng chuẩn bị và có trong tài liệu Các nhóm nghiên cứu về các câu hỏi được nêu ra trong Khoá họp đầu tiên của Thượng Hội đồng Giám mục thường lệ lần thứ XVI sẽ được khám phá với sự cộng tác của các Bộ Giáo triều Rôma, Đề cương công việc, cũng được lưu hành vào ngày 14/03/2024.[3] Những đề cương này tiếp thu những suy tư và câu hỏi nảy sinh trong cuộc tranh luận tại Đại hội và đưa chúng trở lại các Nhóm Nghiên cứu, là các nhóm cần hoàn thành nghiên cứu chuyên sâu, có thể vào trước tháng 6/2025, nhưng sẽ trình bày báo cáo tiến độ trong Khoá họp thứ hai.

Do đó, việc thực hiện một số yêu cầu và đề xuất của Đại hội sẽ được bắt đầu ngay lập tức, theo hình thức được Tông hiến Episcopalis Communio vạch ra: “Cùng với Bộ Giáo triều Rôma có thẩm quyền, cũng như với các Bộ khác quan tâm nhiều cách thức khác nhau tùy theo chủ đề và hoàn cảnh, Văn phòng Tổng Thư ký Thượng Hội đồng trong phận vụ của mình cổ võ việc thực hiện những khuyến dạy của Thượng Hội đồng đã được Đức giáo hoàng Rôma phê chuẩn” (EC điều 20,1). Nói cách khác, Khoá họp đầu tiên đã hoàn thành nhiệm vụ thỉnh vấn và cộng tác để cho Đức Phanxicô xác định một số nội dung cần tiếp tục mà không cần phải có thêm cuộc họp.

Trong khi Đề cương Công việc cho phép tập trung tốt hơn vào các mục tiêu của nghiên cứu chuyên sâu, thì danh sách đơn giản gồm 10 chủ đề, dù còn sơ sài, đã nêu bật sự liên quan của chúng với đời sống của Giáo hội:

1. Một số khía cạnh trong mối tương quan giữa Giáo hội Công giáo Đông phương và Giáo hội Latinh (BCTH 6).

2. Lắng nghe tiếng kêu của người nghèo (BCTH 4 và 16)

3. Truyền giáo trong môi trường kỹ thuật số (BCTH 17).

4. Việc duyệt lại văn kiện Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis theo quan điểm truyền giáo mang tính hiệp hành (BCTH 11).

5. Một số vấn đề Thần học và Giáo luật liên quan đến các hình thức thừa tác vụ cụ thể (BCTH 8 và 9).

6. Việc duyệt lại, theo quan điểm truyền giáo mang tính hiệp hành, các tài liệu liên quan đến mối tương quan giữa các Giám mục, Đời sống thánh hiến và các Hiệp hội Giáo hội (BCTH 10).

7. Một số khía cạnh về bản thân và tác vụ của Giám mục (tiêu chí lựa chọn ứng viên vào hàng Giám mục, chức năng tư pháp của Giám mục, tính chất và việc tiến hành các chuyến viếng thăm ad limina) từ góc độ truyền giáo mang tính hiệp hành (BCTH 12 và 13).

8. Vai trò của các Đại diện Giáo hoàng theo quan điểm truyền giáo mang tính hiệp hành (BCTH 13).

9. Các tiêu chí Thần học và các phương pháp luận mang tính hiệp hành để phân định chung các vấn đề gây tranh cãi về tín lý, mục vụ và đạo đức (BCTH 15).

10. Việc tiếp nhận hoa trái của hành trình đại kết trong các thực hành của Giáo hội (BCTH 7).

Ngoài 10 chủ đề trong BCTH, cũng được nêu bật trong danh sách, điều quan trọng là phải nhấn mạnh rằng công việc của các nhóm này hoàn toàn phù hợp với Thượng Hội đồng ra sao. Trước hết, các nhóm sẽ được hình thành từ các mục tử và chuyên gia từ khắp các châu lục, và, như Lá thư ngày 22/02 nêu rõ, sẽ cân nhắc “không chỉ những nghiên cứu hiện có, mà còn cả những trải nghiệm phù hợp nhất đang diễn ra nơi Dân Chúa quy tụ tại các Giáo hội địa phương”. Thứ đến, các nhóm sẽ làm việc “theo một phương pháp hiệp hành đích thực”, mà Tổng Thư ký Thượng Hội đồng chịu trách nhiệm bảo đảm cho điều đó. Như thế, các nhóm sẽ tạo thành những phòng thí nghiệm của tính hiệp hành, nhờ đó họ sẽ phát triển khả năng “cùng nhau bước đi”, lắng nghe Chúa Thánh Thần, không chỉ trong quá trình tiến hành Đại hội, mà còn trong việc thực hiện các định hướng của Đại hội.

Theo hướng này, điều quan trọng không kém là việc điều phối các nhóm nghiên cứu được giao cho các Bộ Giáo triều Rôma liên quan đến các chủ đề khác nhau, theo sự đồng ý của Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, theo tinh thần của Chirograph do Đức Phanxicô ký vào ngày 16/02/2024, và Tông hiến Praedicate Evangelium, nêu rõ tại Điều 33: “Các cơ quan giáo triều hợp tác, theo thẩm quyền cụ thể tương ứng của mình, trong công việc của Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, chú ý đến những gì được thiết lập trong pháp chế cụ thể của chính Thượng Hội đồng, cộng tác với Giáo hoàng Rôma, phù hợp với các phương pháp do ngài thiết lập hoặc sẽ thiết lập, trong những vấn đề có tầm quan trọng lớn vì lợi ích của toàn thể Giáo hội”. Việc đổi mới mang tính hiệp hành của Giáo hội cũng thách thức Giáo triều Rôma và cũng được thực hiện thông qua việc thử nghiệm những cách thế làm việc mới.

Mở rộng tính năng động hiệp hành

Chúng ta không thể kết thúc mà không đề cập đến cam kết được chỉ ra theo hướng dẫn thứ ba của tài liệu Hướng tới tháng 10/2024: tầm quan trọng đối với mỗi Giáo hội địa phương trong việc duy trì tính năng động hiệp hành trong đời sống thường nhật của mình, mang lại cơ hội trải nghiệm tính hiệp hành một cách trực tiếp cho nhiều người hơn, đặc biệt chú ý đến người nghèo và những người vẫn còn ở bên lề đời sống cộng đoàn. Tính hiệp hành thách thức mọi cộng đoàn Kitô hữu lắng nghe Thánh Thần để đổi mới cách thế thực hiện sứ mạng duy nhất mà Chúa đã ủy thác cho tất cả các môn đệ của Người.

BCTH cũng là tài liệu tham chiếu đặc quyền cho hướng dẫn này. Trước hết, trên bình diện thực tế, nội dung của BCTH mang đến cơ hội cống hiến cho Dân Chúa những trải nghiệm mới về tính hiệp hành. Thật vậy, mỗi Giáo hội địa phương đã được mời gọi xác định những khía cạnh của BCTH có ý nghĩa nhất trong bối cảnh của mình và thúc đẩy các sáng kiến thích hợp để đào sâu những khía cạnh ấy (các hoạt động đào tạo, nghiên cứu thần học, cử hành theo phong cách hiệp hành, thỉnh vấn cấp cơ sở, lắng nghe các nhóm thiểu số và những người sống trong nghèo đói và những người bên lề xã hội, những không gian mà trong đó đề xuất những các vấn đề gây tranh cãi), một lần nữa sử dụng các phương pháp đã được thử nghiệm thành công trong giai đoạn đầu tiên, nhất là các cuộc đối thoại trong Thánh Thần. Thông tin về những lộ trình này mà các Giáo hội địa phương muốn chia sẻ, theo các hình thức được nêu trong tài liệu Hướng tới tháng 10/2024, sẽ được cung cấp tại Khoá họp thứ hai.

Ở một cấp độ khác, điều này diễn ra theo mong muốn của Đại hội Thượng Hội đồng mà BCTH đã trình bày cách rõ ràng, “Chỉ có một ít người trong chúng tôi tụ họp ở Rôma này, nhưng ý nghĩa của con đường hiệp hành đã được Đức Thánh cha công bố rằng, có sự tham gia của tất cả những người đã được rửa tội. Chúng tôi nhiệt thành mong muốn điều này xảy ra và muốn làm việc chăm chỉ để biến nó thành hiện thực”. Sau đó, có một nhận thức cơ bản rằng hiệp hành không phải là một phương cách tổ chức nhưng là một cuộc hành trình qua đó dân Chúa gặp gỡ Chúa của họ, Đấng ban cho họ những hồng ân của Ngài và mời gọi họ tiếp tục sứ mạng của mình. “Phiên họp thường xuyên nói đến niềm hy vọng, sự chữa lành, sự hòa giải và việc khôi phục lòng tin cậy giữa vô số hồng ân mà Chúa Thánh Thần đã tuôn đổ trên Hội thánh trong tiến trình Thượng Hội đồng này” (SR 1 e). Ân sủng, vốn đón nhận những người đã lãnh Phép Rửa tham gia vào sự hiệp thông Ba Ngôi, đi trước và đồng hành với việc sai đi truyền giáo của họ và nuôi dưỡng Giáo hội dấn thân làm chứng cho Chúa Phục sinh, đồng hành cùng với những người nam nữ ở mọi nơi và mọi thời.

Nt. Anna Ngọc Diệp, Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển ngữ từ: laciviltacattolica.com (24/5/2024)

Trích Bản tin Hiệp Thông / HĐGMVN, Số 142 (Tháng 7 & 8 năm 2024)

_______

[1] Thông tin thêm về các giai đoạn khác nhau của Thượng hội đồng 2021-24, cũng như các tài liệu và hỗ trợ chính thức liên quan, có thể được tìm thấy tại www.synod.va

[2] www.synod.va/en/the-synodal-process/phase-2-the-discernment-of-the-pastors/towards-the-2024-assembly/how-to-be-a-synodal-Church-on-mission.html

[3] www.synod.va/en/resources/documents/documents-for-the-third-phase/study-groups-for-questions-raised-in-the-first-session-of-the-xvi-assembly.html