Công việc của Thượng Hội đồng sáng thứ Hai 7/10 tại Hội trường Phaolô VI, với 351 người tham dự, “được bắt đầu bằng một lời cầu nguyện và một khoảnh khắc cảm động khi tham gia vào nỗi đau của các dân tộc Trung Đông đang đau khổ vì chiến tranh, vào một ngày, hôm nay, ngày 7 tháng 10, mang tính biểu tượng sâu sắc”. Đó là điều đã được nhấn mạnh bởi Paolo Ruffini, Tổng trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin, trong cuộc họp báo hằng ngày dành cho các nhà báo tại văn phòng báo chí của Tòa thánh.

Khi khai mạc công việc, Đức Hồng y Mario Grech nhắc lại rằng hôm nay là “ngày cầu nguyện và ăn chay”, theo ý muốn của Đức Thánh Cha, trong đường hướng thiêng liêng của Kinh Mân Côi cầu nguyện cho hòa bình được lần hạt ngày hôm qua tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả. “Cầu nguyện, ăn chay và bác ái,” Paolo Ruffini nói tiếp và đồng thời nhắc lại rằng Đức Hồng y tuyên úy Konrad Krajewski đã công bố vào buổi chiều, một khoản quyên góp đặc biệt dành cho giáo xứ Gaza và cha xứ Gabriel Romanelli, “người mà Đức Thánh Cha mời gọi mỗi ngày chứng tỏ cho sự gần gũi của ngài với những người đau khổ.”

Phong cách người Samaritanô nhân hậu

Tổng trưởng Bộ Truyền thông nhấn mạnh rằng Đức Hồng y Grech chào mừng sự tham gia Thượng Hội đồng của 9 trong số 21 tân Hồng y được Đức Thánh Cha công bố vào hôm Chúa Nhật, trước khi đề cập đến bài suy niệm của nữ tu dòng Biển Đức Ignazia Angelini và báo cáo của ĐHY Tổng tường trình viên Jean Jean-Claude Hollerich về phần II của Tài liệu làm việc. Đặc biệt, ông nói: “Mẹ Ignazia kêu gọi chúng ta sống cuộc hành trình của Giáo hội hiệp hành bằng cách lấy cảm hứng từ trang Tin Mừng về Người Samaritanô nhân hậu. Người Samaritanô trở thành biểu tượng của con đường hiệp hành, của một cách tiếp cận bao hàm sự khiêm nhường và lòng trắc ẩn”. Và “điều này khiến Giáo hội đón nhận một sứ mạng hoàn toàn mới, được hướng dẫn bởi lòng thương xót và các mối quan hệ đích thực”, từ đó “nhấn mạnh vào việc hoán cải không chỉ các cá nhân, mà cả các mối quan hệ, để chuyển sang một mô hình khác của Giáo hội hiệp hành”.

Công việc trong hội trường

Paolo Ruffini  nói tiếp: về phần mình, Đức Hồng y Hollerich “đã liên kết sự suy tư về các mối quan hệ với chủ đề hòa bình và vạch ra cấu trúc của phần II, bao gồm việc nghiên cứu sâu về các mối quan hệ như một yếu tố cơ bản của Giáo hội hiệp hành”. Sau đó, thư ký đặc biệt, Cha Giacomo Costa, đề cập đến chi tiết về phương pháp làm việc, trước khi đại hội bắt đầu cuộc thảo luận.

Sheila Pires, thư ký của Ủy ban Thông tin Thượng Hội đồng, đã thông báo rằng phiên họp chung thứ tư dự kiến diễn ra vào thứ Ba, ngày 8 tháng 10. Bà nói: “Đại hội phải bầu ra các thành viên của ủy ban chịu trách nhiệm soạn thảo tài liệu cuối cùng”. Sau đó, các báo cáo từ các bàn ngôn ngữ sẽ được trình bày, chương trình nghị sự sẽ được bỏ phiếu để thảo luận và ngày làm việc sẽ tiếp tục với các bài tham luận tự do. Cuối cùng, Sheila Pires nhắc lại rằng hai diễn đàn thần học mục vụ đầu tiên sẽ được tổ chức vào chiều Thứ Tư, ngày 9 tháng 10 với các chủ đề sau: “Dân Thiên Chúa, chủ thể của sứ mạng” và “Vai trò và quyền bính của giám mục trong một Giáo hội hiệp hành”.

Con đường hiệp hành ở châu Á và châu Âu

“Giáo hội phải xây dựng những cây cầu và chính Giáo hội phải là một cây cầu: đây là lý do tại sao cần phải chú ý đến các nền văn hóa và tôn giáo khác nhau, vun đắp sự đối thoại và tính hiệp hành”. Đức Hồng y Oswald Gracias, Tổng Giám mục Bombay, thành viên hội đồng thường kỳ của Ban thư ký thượng hội đồng và Hội đồng Hồng y đã phát biểu như vậy. Ngài nói tiếp: “Tôi xác tín rằng con đường hiệp hành ở Châu Á không phải là một con đường tránh, (…) và để tiến tới trong tính hiệp hành, chúng ta không thể thoát khỏi tính liên văn hóa”.

Đức Hồng y đã đưa ra ví dụ về con đường hiệp hành ở Châu Á, nơi vào năm 2022, một hội nghị đã đề cập các vấn đề hiện đang được tranh luận tại thượng hội đồng, nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới việc mục vụ. Đối với Đức Hồng y Gracias, việc tôn trọng các nền văn hóa là điều cần thiết, bởi vì để xây dựng Vương quốc của Thiên Chúa ở những quốc gia có các nền văn hóa địa phương khác nhau – và không phải để chiêu dụ tín đồ – chúng ta phải coi trọng họ, không áp đặt những quan niệm hay khái niệm mà người ta không thể hiểu được, và đó là lý do tại sao cần phải hiệp hành.

Tại lục địa Á Châu, các cuộc họp diễn ra đến năm 2023, rồi 200 giám mục đã gặp nhau và thảo luận về việc tôn trọng các tôn giáo, các phong trào giáo dân, việc thánh hiến mỗi cá nhân qua Bí tích Rửa tội… Về mối quan hệ với các tôn giáo khác, cách thức đề cập đến họ đã thay đổi, “chúng tôi không không còn gọi họ là các tôn giáo khác nữa, mà là các tôn giáo láng giềng”, Đức Hồng y nói tiếp và đồng thời nhấn mạnh đến sự cần thiết phải làm việc cùng nhau. Các giám mục châu Á cũng đã ghi nhận tầm quan trọng của thế giới kỹ thuật số và nhìn thấy nơi Thượng hội đồng một sự tiếp nối công việc của mình.

Về phần mình, Đức cha Gintaras Grušas, Chủ tịch Hội đồng các Hội đồng Giám mục Châu Âu và là Tổng Giám mục giáo phận Vilnius (Lithuania), tập trung vào việc ngày cầu nguyện và ăn chay cho hòa bình trên thế giới mà Đức Thánh Cha mong muốn đã được trải nghiệm như thế nào trong đại hội Thượng Hội đồng hôm thứ Hai buổi sáng. Tại Thượng Hội đồng, sự gần gũi với những người đang sống những đau khổ và khó khăn do chiến tranh gây ra, như ở Trung Đông và Ucraina, cho phép chúng ta trải nghiệm rằng “tất cả chúng ta là một gia đình duy nhất”, “một gia đình cầu nguyện cho hòa bình và hiệp nhất”.  Đức Tổng Giám mục cho biết: “Đối thoại là sứ mạng của chúng ta”, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường mối quan hệ giữa các Giáo hội, đặc biệt là với những Giáo hội đang trải qua thời kỳ khó khăn.

Càng ngày càng chăm chú lắng nghe

Vả lại, việc lắng nghe lẫn nhau đã được phát triển trong Thượng Hội đồng, theo nhận xét của Sơ Mary Teresa Barron, chủ tịch Liên hiệp Quốc tế các nữ Bề trên Tổng quyền (UISG), cho phép phân định tốt hơn các xác tín về người khác. Và việc lắng nghe cũng cho phép đến gần hơn với những người bị loại trừ, những người bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Về phần mình, UISG, với tư cách là một sáng kiến hiệp hành, đã thành lập, kể từ tháng 9 năm 2023, một văn phòng dành riêng cho tính hiệp hành, với một nhóm liên văn hóa nhằm mục đích ưu tiên việc lắng nghe và các mối quan hệ, để xây dựng chúng tốt hơn. Đặc biệt, Sơ nhấn mạnh, ý định là giúp đỡ các vùng ngoại vi, đó là lý do tại sao “chúng tôi đặc biệt làm việc về cách tiếp tục con đường hiệp hành ở Syria, Libăng, Nga, Ucraina, Việt Nam, Miến Điện và Indonesia”. Khi được hỏi phụ nữ có thể chiếm giữ vị trí nào trong Giáo hội ngày nay, sơ Barron trả lời: “có rất nhiều khả năng và cơ hội để lãnh đạo, nhưng chúng cần được khám phá và đánh giá”. Điều đó cũng phụ thuộc vào việc thực hành, bởi vì ở một số quốc gia, có thể có các nữ lãnh đạo trong Giáo hội và ở những quốc gia khác thì không, Sơ khẳng định, mà không đề cập đến thừa tác vụ chức thánh.

Nhưng phụ nữ là trung tâm của sự chú ý trong Giáo hội, Đức Hồng y Gracias lưu ý. Ngài đã chỉ ra rằng trong ba hội đồng Hồng y gần đây nhất, vai trò của phụ nữ trong Giáo hội theo quan điểm thần học và mục vụ đã được thảo luận. Về các thừa tác vụ, các đặc sủng và các ơn gọi, Đức Tổng Giám mục Grušas nhấn mạnh rằng vai trò của giáo dân và gia đình có thể được thực hiện một cách khác nhau tùy theo nơi chốn, và vai trò của nam giới và nữ giới phải được đánh giá đúng giá trị đích thực của họ.

So sánh với các nhóm nghiên cứu

Cuối cùng, Đức Hồng y Gracias đã nêu rõ rằng có hai nhóm suy tư về hình ảnh của giám mục, một nhóm về vai trò của ngài và nhóm kia về tiến trình bổ nhiệm. “Hình ảnh giám mục là nền tảng cho Giáo hội và việc bổ nhiệm ngài phải được thực hiện theo cách tốt nhất có thể”, Đức Hồng y nói và đồng thời cho biết hai nhóm đã bắt đầu cộng tác trong lĩnh vực sống còn và quan trọng này đối với Giáo hội. Với các nhóm nghiên cứu, Paolo Ruffini nêu  rõ, các thành viên của Đại hội thượng hội đồng có thể tương tác và những ai muốn có thể đóng góp. Đức Tổng Giám mục Bombay kết luận, ý tưởng là “lắng nghe mọi người, lắng nghe và hiểu làm thế nào cải thiện Giáo hội trong tổng thể”.

Chuyển ngữ: Tý Linh
Chuyển ngữ từ: vaticannews.va
Nguồn: xuanbichvietnam.net